İşsizlik, ekonomik büyümenin önündeki en büyük engellerden biri olmaya devam ediyor. Küresel ekonomik dalgalanmalar, teknolojik dönüşümler, pandemi sonrası toparlanma süreci ve demografik değişiklikler, iş gücü piyasasını her geçen gün daha da karmaşık hale getiriyor. Bu tablo, sadece geçici çözümlerle değil, uzun vadeli ve sürdürülebilir istihdam politikalarıyla mücadele edilmesini zorunlu kılıyor. Türkiye de bu doğrultuda işsizlikle mücadele için yeni ve yenilikçi istihdam politikalarını hayata geçirmeyi hedefliyor.
1. Hedef Odaklı İstihdam Programları
Yeni istihdam politikalarının temelinde, hedef gruplara yönelik özelleştirilmiş çözümler yer alıyor. Bu gruplar arasında gençler, kadınlar, uzun süreli işsizler, engelliler ve mülteciler gibi istihdama erişimde zorluk yaşayan kesimler bulunuyor.
- Gençlere yönelik teşvik paketleri: Staj programları, ilk iş deneyimi desteği ve girişimcilik hibeleri artırılıyor.
- Kadın istihdamı destekleri: Çocuk bakım hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması ve esnek çalışma modelleri teşvik ediliyor.
- Uzun süreli işsizlere yönelik özel programlar: Mesleki dönüşüm, psikolojik destek ve bireysel danışmanlık gibi uygulamalar yaygınlaştırılıyor.
2. Aktif İşgücü Politikalarının Güçlendirilmesi
Pasif önlemler (işsizlik sigortası, sosyal yardım) kadar aktif iş gücü politikaları (AİP) da istihdam yaratmada kritik öneme sahip. Bu kapsamda:
- İşbaşı eğitim programları (İEP) yaygınlaştırılıyor.
- Mesleki eğitim kursları piyasa ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendiriliyor.
- Kariyer danışmanlığı ve rehberlik hizmetleri dijital platformlara taşınıyor.
- Girişimcilik destekleri, özellikle teknoloji tabanlı iş fikirlerine yönlendiriliyor.
Bu politikalarla iş arayan bireylerin istihdam edilebilirliği artırılıyor, iş gücü piyasasıyla bağları güçlendiriliyor.
3. Bölgesel İstihdam Teşvikleri
Türkiye’de işsizlik oranları bölgeden bölgeye büyük farklılıklar gösteriyor. Yeni istihdam politikaları, bu dengesizliği ortadan kaldırmak için bölgesel teşvik paketleri içeriyor:
- Yatırım yapılacak illerde vergi ve prim indirimi uygulanıyor.
- Organize sanayi bölgelerinde istihdam yaratacak projelere destek veriliyor.
- Tarım ve kırsal kalkınma projeleri, yerel iş gücünü kullanmaya teşvik ediliyor.
Bu sayede göçün önüne geçilmesi ve yerinde kalkınma hedefleniyor.
4. Dijital Dönüşüm ve Yeşil Ekonomi Odaklı Politikalar
Teknoloji ve iklim değişikliği, iş gücü piyasasını şekillendiren iki temel unsur. Türkiye’nin istihdam politikaları artık bu değişime paralel biçimde dijital ve çevreci iş alanlarına odaklanıyor:
- Yazılım, yapay zekâ, siber güvenlik gibi alanlarda nitelikli insan gücü yetiştiriliyor.
- Yenilenebilir enerji, geri dönüşüm ve enerji verimliliği projeleriyle yeni istihdam alanları oluşturuluyor.
- Kamu ve özel sektör işbirliğiyle yeşil işler destekleniyor.
Bu alanlarda sağlanan teşvikler, hem ekonomik dönüşümü hızlandırıyor hem de çevreye duyarlı istihdam modelleri yaratıyor.
5. Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele
Yeni istihdam politikalarının önemli bir ayağı da kayıt dışı istihdamla mücadele. Kayıt dışılık, hem bireylerin sosyal güvenceden yoksun kalmasına hem de devletin vergi kaybına yol açıyor. Bu kapsamda:
- Denetimler sıkılaştırılıyor,
- Kayıtlı istihdam için işverenlere prim teşvikleri veriliyor,
- Kayıtlı çalışmanın önemi hakkında toplumsal bilinç artırılıyor.
Kayıt dışı çalışanlar sistem içine çekildikçe, iş gücü piyasası daha sağlıklı hale geliyor.
6. Kamu-Özel Sektör İşbirliğiyle Ortak Çözümler
İstihdamın artırılması için sadece devletin değil, özel sektörün de aktif rol alması gerekiyor. Bu bağlamda;
- Sektörel istihdam protokolleri, kamu ve özel kurumlar arasında imzalanıyor.
- Mesleki eğitim merkezleri, özel sektörle işbirliği içinde kuruluyor.
- Ar-Ge ve inovasyon projelerinde genç mühendis ve teknisyen istihdamı teşvik ediliyor.
Bu ortaklıklar, hem iş gücü ihtiyacının doğru belirlenmesini hem de nitelikli istihdam yaratılmasını sağlıyor.
Sonuç: Sürdürülebilir ve Dinamik Bir İstihdam Politikası Mümkün
Yeni istihdam politikaları, sadece bugünün sorunlarını çözmeye değil, geleceğin iş gücü ihtiyaçlarını da öngörmeye yönelik olarak şekillendiriliyor. Türkiye’nin genç ve dinamik nüfusu, doğru planlamalarla katma değerli işlerde değerlendirildiğinde hem işsizlikle mücadele edilebilir hem de rekabet gücü artar.
Bu doğrultuda geliştirilen politikaların etkili olması için, şeffaflık, izleme-değerlendirme mekanizmaları, katılımcı yönetim anlayışı ve eğitim-istihdam uyumu büyük önem taşıyor. Yeni istihdam politikaları, işsizliği sadece azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda daha adil ve üretken bir ekonomik düzenin kapılarını aralayabilir.
News
